КАРОТКАЕ АПІСАННЕ
Рэформа прадугледжвае пераход да прыняцця рашэнняў у галіне горадабудаўніцтва з удзелам грамадзян, правядзенне грамадскіх абмеркаванняў да распрацоўкі праектаў дэталёвага планавання. Прыярытэтам развіцця гарадоў вызначаныя захаванне і развіццё зялёных зон, разушчыльненне забудовы і малапавярховае новае будаўніцтва, трансфармацыя прамысловых тэрыторый, якія неэфектыўна выкарыстоўваюцца і закінутыя, развіццё сацыяльнай, транспартнай і інжынернай інфраструктуры.
Прапануецца надзяліць мясцовыя Саветы дэпутатаў паўнамоцтвамі па зацвярджэнні горадабудаўнічых праектаў, а таксама ўзмацніць меры адказнасці за парушэнні зацверджанай дакументацыі. Замацоўваецца прынцып адкрытасці і даступнасці інфармацыі ў сферы горадабудаўнічага планавання.
ПРАБЛЕМЫ, НА РАШЭННЕ ЯКІХ НАКІРАВАНА РЭФОРМА
- Высокашчыльная забудова ў выніку рэалізацыі канцэпцыі «кампактнага горада».
Імкненне захаваць землі сельскагаспадарчага прызначэння спарадзіла палітыку будаўніцтва кампактных гарадоў. Гэта прывяло да хуткай высокашчыльнай забудовы вольных тэрыторый і развіцця тэрыторый шляхам ўшчыльнення забудовы.
- Скарачэнне азелянёных тэрыторый у гарадах.
Зніжэнне азелянення гарадоў ставіць пад пагрозу спрыяльныя ўмовы жыццядзейнасці гараджан. Прырост зялёных тэрыторый ажыццяўляецца пераважна за кошт далучэння да гарадоў прыгарадных лясных масіваў. Па ўзроўні азелянення ў цэлым нарматывы не вытрымліваюцца ў 80, па ўзроўні азелянення жылых раёнаў – у 36 гарадах.
- Адхіленне грамадскасці ад удзелу ў прыняцці рашэнняў аб развіцці тэрыторый населеных пунктаў.
Грамадскія абмеркавання носяць фармальны характар і зводзяцца да інфармавання насельніцтва пра загадзя распрацаваныя горадабудаўнічыя праекты. Пры гэтым выканаўчая ўлада фармулюе заданне на праектаванне, арганізоўвае грамадскія слуханні, падводзіць іх вынікі і сцвярджае праектную дакументацыю.
Горадабудаўніцтва суправаджаецца ростам сацыяльнага напружання і незадаволенасці сярод гараджан. Узрастае нагрузка на аб’екты сацыяльнай інфраструктуры, пагаршаюцца транспартныя праблемы, скарачаецца зялёная расліннасць, наносіцца шкода экалогіі і эстэтыцы гарадоў.
- Недастатковы доступ грамадзян да інфармацыі па грамадскіх абмеркаваннях і горадабудаўнічых праектах.
У цэнтралізаваным выглядзе дадзеная інфармацыя не прадстаўлена. Інфармацыя пра грамадскія абмеркаванні публікуецца на сайтах раённых адміністрацый. На сённяшні дзень у адкрытым доступе на сайтах мясцовых органаў улады ў лепшым выпадку можна знайсці дакументацыю Генплана горада. Праекты дэталёвага планавання не публікуюцца, захоўваюцца ў аддзелах архітэктуры мясцовых выканкамаў і ў азнаямленні з імі ёсць складанасці.
АСНОЎНЫЯ МЭТЫ / ЗАДАЧЫ
Мэтай з’яўляецца забеспячэнне спрыяльнага навакольнага асяроддзя для ўстойлівага развіцця гарадоў, здароўя гараджан і камфортных сацыяльна-бытавых умоваў пражывання жыхароў.
Задачы:
- Адмовіцца ад практыкі будаўніцтва высокашчыльных спальных мікрараёнаў і кропкавага ўшчыльнення забудовы гарадоў і перайсці да малапавярховага будаўніцтва змешанага прызначэння.
- Рэалізаваць трансфармацыю прамысловых зон пад актуальныя патрэбы гарадоў, забяспечыць вынас небяспечных вытворчасцяў за межы горада.
- Рэалізаваць прынцыпы «Зялёнага горада» ў горадабудаўнічай практыцы.
- Забяспечыць удзел грамадзян у планаванні развіцця гарадоў для прыняцця збалансаваных і ўстойлівых рашэнняў.
- Надзяліць мясцовыя Саветы дэпутатаў паўнамоцтвамі па зацвярджэнні праектаў развіцця тэрыторый населеных пунктаў.
АСНОЎНЫЯ МЕРЫ
- Прыярытэт малапавярховаму будаўніцтву і сядзібнай забудове.
Малапавярховая забудова дазваляе знізіць сабекошт будаўніцтва і стварыць больш камфортныя ўмовы навакольнага асяроддзя, пражывання і побыту. Нерухомасць павінна быць змешанага прызначэння: жыллё, адміністрацыйныя і офісныя будынкі, гандлёвыя аб’екты, музеі, тэатры, забавы.
- Трансфармацыя прамысловых зон і развіццё інфраструктуры.
На плошчах, якія закінутыя і неэфектыўна выкарыстоўваюцца, варта прадугледзець развіццё сацыяльнай інфраструктуры, захаванне узораў прамысловай архітэктуры з новымі функцыямі ў структуры горада, стварэнне грамадскіх прастораў і азеляненне.
Варта распрацаваць праграму вынасу за межы гарадской рысы дзеючых прамысловых прадпрыемстваў альбо асобных завершаных вытворчых цыклаў (напр., ліцейная вытворчасць МТЗ), якія забруджваюць паветра выкідамі шкодных рэчываў.
- Прыняцце праграмы па захаванню зялёных насаджэнняў гарадах, спрыяльнага навакольнага асяроддзя і экалагічнай бяспекі.
Праграма павінна ўключаць наступныя пункты:
- абвясціць зялёныя насаджэнні гарадоў экалагічнай і ландшафтна-рэкрэацыйнай каштоўнасцю, якая падлягае абароне, ахове, догляду, развіццю і прымнажэнню;
- забараніць скарачэнне плошчаў ландшафтна-рэкрэацыйных тэрыторый і зялёных унутрыквартальных тэрыторый;
- правесці інвентарызацыю азелянёных тэрыторый з падрабязным апісаннем межаў, відавой разнастайнасці, функцыянальнай прыналежнасці і засвоенасці (правесці таксацыю і аблічбаваць параметры зялёных зон);
- размежаваць плошчы азелянёных тэрыторый агульнага карыстання і ўнутрыквартальнага азелянення;
- арганізаваць улік і пашпартызацыю унутрыквартальных азелянёных тэрыторый, а таксама прысвойванне ўліковага нумару аб’ектам расліннага свету, размешчаных на пэўнай тэрыторыі;
- ўвесці мараторый на высечку зялёных насаджэнняў пад забудову, акрамя рэалізацыі праектаў развіцця тэрыторыі згодна яе функцыянальнаму прызначэнню і санітарнай высечцы;
- распрацаваць карэкціроўкі генпланаў гарадоў з мэтай пошуку плошчаў для азелянення;
- арганізаваць адзіны горадабудаўнічы кадастр азелянённых тэрыторый з размяшчэннем яго ў публічным доступе;
- ўвесці пасаду кіраўніка зялёнымі масівамі ў гарадскім асяроддзі і грамадскі экалагічны кантроль.
- Распрацоўка генпланаў і праектаў дэталёвага планавання пасля папярэдняга абмеркавання з гараджанамі.
Гэта павысіць ўдзел грамадзян у працэсах трансфармацыі гарадскога асяроддзя, знізіць напружанасць і канфліктнасць паміж інвестарамі і гараджанамі. Парцісіпацыя з’яўляецца неабходнай умовай для падрыхтоўкі насельніцтва да зменаў звыклага навакольнага асяроддзя і прыняцця рашэнняў, якія атрымалі грамадскую падтрымку. Заданне на распрацоўку генпланаў і праектаў дэталёвага планавання павінна фармулявацца пасля папярэдняй камунікацыі з гараджанамі.
- Прэрагатыва прадстаўнічай улады па сцвярджэнні горадабудаўнічых праектаў.
Мясцовая выканаўчая ўлада павінна несці адказнасць за арганізацыю працэсу ўдзела грамадзян і распрацоўку праектаў развіцця гарадоў. Прадстаўнічыя органы ўлады павінны валодаць правам сцвярджэння распрацаваных праектаў. Адпаведна, генеральныя планы абласных цэнтраў і горада Мінска будзе сцвярджаць Парламент, генпланы райцэнтраў і гарадоў раённага падпарадкавання, а таксама распрацоўваныя на аснове генпланаў праекты дэталёвага планавання – мясцовыя Саветы дэпутатаў.
- Размяшчэнне інфармацыі пра планы развіцця гарадоў на сайтах выканкамаў і стварэнне адзінага нацыянальнага інфармацыйнага рэсурсу.
Інфармацыя пра зацвярджэнне горадабудаўнічых праектаў, праектнай дакументацыі на аб’екты будаўніцтва (тэрміны рэалізацыі, графічныя і тэкставыя матэрыялы), павінна размяшчацца на афіцыйным сайце мясцовага выканкама. Мэтазгодна стварыць адзіны інфармацыйны рэсурс, на якім будзе акумулявацца інфармацыя пра грамадскія абмеркаванні і весціся рэестр зацверджаных горадабудаўнічых праектаў.
- Адміністрацыйная і крымінальная адказнасць за парушэнні.
Неабходна распрацаваць і прыняць комплекс мер адказнасці, як адміністрацыйнай, так і крымінальнай, за парушэнні пры праектаванні і практычнай рэалізацыі зацверджанай дакументацыі.
- Стварэнне грамадскіх горадабудаўнічых саветаў пры выканкамах.
Варта стварыць пры аддзелах архітэктуры альбо пры мэрах гарадоў грамадскія горадабудаўнічыя саветы. Праектная дакументацыя павінна ў абавязковым парадку праходзіць грамадскую экспертызу.
ОРГАНЫ, ЯКІЯ ПРЫМАЮЦЬ РАШЭННЕ:
– Парламент;
– Савет Міністраў.
НАРМАТЫЎНЫЯ ПРАВАВЫЯ АКТЫ
– Закон «Аб раслінным свеце» ад 14 чэрвеня 2003 г. № 205-З;
– Закон «Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь» ад 4 студзеня 2010 г. № 108-З
– Палажэнне «Аб парадку правядзення грамадскіх абмеркаванняў у галіне архітэктурнай, горадабудаўнічай і будаўнічай дзейнасці» (у рэдакцыі пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 2014/02/10 № 109)
– Палажэнне «Аб парадку распрацоўкі, узгаднення і зацвярджэння горадабудаўнічых праектаў, праектнай дакументацыі» ад 8 кастрычніка 2008 г. № 1476;
– ТКП 45-3.01-116-2008 * (02250) горадабудаўніцтва. Населеныя пункты. Нормы планіроўкі і забудовы;
– ТКП 45-3.02-69-2007 (02250) Добраўпарадкаванне тэрыторый. Азеляненне. Правілы праектавання і ўстройства.